Hành trình của Tiến sĩ Nguyễn Viết Hải: Khi khoa học trở thành sức mạnh cứu người

Không chỉ có nhiều công trình nghiên cứu quốc tế về bệnh lao, Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Viết Hải, Chánh Văn phòng Khoa Y tế công cộng (Trường đại học Y Dược, Đại học Quốc gia Hà Nội) còn trực tiếp tham gia chống dịch Covid-19, góp phần triển khai chương trình sử dụng thuốc Molnupiravir trên quy mô toàn quốc.

Sinh ra trong gia đình có truyền thống làm nghề y, tuổi thơ của Nguyễn Viết Hải gắn liền với mùi thuốc bắc thoang thoảng trong căn phòng làm việc của ông nội và những chuyến công tác dài ngày của bố. Người mẹ là giáo viên hóa học lại gieo vào cậu bé tình yêu với những thí nghiệm và sự cẩn trọng trong từng con chữ. Môi trường ấy vừa ấm áp vừa kỷ luật, nuôi dưỡng trong Hải cảm nhận sâu sắc về trách nhiệm với con người. Từ rất sớm, anh đã tin rằng lựa chọn nghề y cũng chính là lựa chọn sống có ích.

Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Viết Hải phát biểu tại Hội nghị lấy ý kiến góp ý vào dự thảo văn kiện Đại hội lần thứ XIV của Đảng.

Năm 2011, chàng thanh niên sinh năm 1993 bước vào Trường Đại học Y Hà Nội, mở ra hành trình biến ước mơ thành sứ mệnh. Sáu năm sau, anh tốt nghiệp loại giỏi và công tác tại Bệnh viện Phổi Trung ương – nơi anh bắt đầu tiếp cận những nghiên cứu đầu tiên về bệnh lao, căn bệnh vẫn khiến hàng nghìn người Việt Nam mắc mới mỗi năm. Công việc ở bệnh viện không chỉ rèn cho anh bản lĩnh nghề nghiệp mà còn giúp anh nhận ra những khoảng trống cần được lấp đầy bằng tri thức khoa học. Đó cũng là lý do thôi thúc anh tìm kiếm cơ hội học tập và nghiên cứu ở môi trường quốc tế.

Hai năm sau, Hải giành được học bổng Tiến sĩ của Hiệp hội Chống lao Hoàng gia Hà Lan (KNCV) và sang Đại học Amsterdam nghiên cứu. Trong bối cảnh châu Âu căng thẳng vì Covid-19, anh vẫn hoàn thành luận án sớm hơn một năm – một thành tích hiếm có đối với nghiên cứu sinh Việt Nam. Thành công ấy không chỉ đến từ khả năng học thuật mà còn từ sự bền bỉ, cẩn trọng và tinh thần không bỏ cuộc. Tuy nhiên, thay vì ở lại châu Âu với những cơ hội rộng mở, anh quyết định trở về Việt Nam – nơi anh tin rằng tri thức của mình sẽ chạm tới nhiều người hơn.

Trở về đúng lúc đất nước bước vào giai đoạn cam go nhất của đại dịch, Tiến sĩ Hải lập tức tham gia chống dịch tại Đồng Nai. Anh cùng đội ngũ chuyên môn triển khai thử nghiệm thuốc Molnupiravir – nghiên cứu nền tảng cho chương trình sử dụng thuốc kháng virus “có kiểm soát” trên quy mô toàn quốc. Chương trình được triển khai tại 35 tỉnh, thành với hơn 3.000 cán bộ y tế và tình nguyện viên tham gia. Tổng cộng 56.129 bệnh nhân được theo dõi chặt chẽ trong suốt quá trình điều trị.

Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Viết Hải tham gia tư vấn cho bệnh nhân, phục vụ công tác nghiên cứu.

Kết quả mang lại hy vọng lớn: 72,5% bệnh nhân kết thúc cách ly chỉ sau 5 ngày sử dụng thuốc, tỷ lệ chuyển nặng dưới 0,2% và tác dụng phụ chủ yếu nhẹ. Gần 60 nghìn người được tiếp cận thuốc kháng virus sớm, góp phần giảm tải bệnh viện và cứu sống hàng nghìn sinh mạng. “Đó không chỉ là nghiên cứu khoa học, mà là cuộc chiến của niềm tin và tình người. Mỗi bệnh nhân hồi phục là một chiến thắng của y học Việt Nam”, bác sĩ Hải chia sẻ.

Không chỉ góp sức trong đại dịch, Tiến sĩ Nguyễn Viết Hải còn là tác giả và đồng tác giả của 14 công bố quốc tế về bệnh lao, đăng trên các tạp chí hàng đầu như The Lancet hay Clinical Infectious Diseases. Những công trình này không chỉ mang giá trị học thuật mà còn ảnh hưởng trực tiếp tới chiến lược phòng chống lao của Việt Nam. Nghiên cứu về xu hướng dịch tễ lao 2007–2017 của anh đã cung cấp bằng chứng quan trọng để thay thế kỹ thuật nhuộm soi bằng xét nghiệm GeneXpert – bước ngoặt giúp chẩn đoán nhanh, chính xác và giảm nguy cơ lây nhiễm.

Cụm nghiên cứu liên quan sau đó được vinh danh Giải thưởng Hồ Chí Minh về khoa học và công nghệ năm 2022 – sự ghi nhận xứng đáng cho những nỗ lực thầm lặng mà bền bỉ.

Nhưng phía sau thành công luôn có bóng dáng của thất bại. Không ít nghiên cứu của anh từng bị từ chối đến ba, bốn lần, buộc anh phải chỉnh sửa, bổ sung đến mức kiệt sức. Song như anh từng nói: “Thất bại không đáng sợ bằng việc ngừng cố gắng”. Chính tinh thần ấy giúp anh đứng vững trước những thử thách khắc nghiệt của nghề nghiên cứu.

Những cống hiến không mệt mỏi vì sức khỏe cộng đồng đã giúp Tiến sĩ Nguyễn Viết Hải nhận Giải thưởng “Thanh niên sống đẹp” năm 2025 – danh hiệu dành cho những người trẻ dám hiến mình cho cộng đồng. Với anh, “sống đẹp” không phải điều gì quá lớn lao, mà là sống có trách nhiệm, sống để tri thức của mình góp phần bảo vệ sự sống của người khác.

Ở tuổi còn rất trẻ, anh đã đi qua nhiều hành trình gian khó để chứng minh rằng người trẻ hoàn toàn có thể làm nên những điều có ý nghĩa lớn lao. Một nghiên cứu đúng hướng, một quyết định dấn thân, hay một trái tim biết nghĩ cho cộng đồng đều có thể trở thành hạt giống thay đổi thế giới. Và với Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Viết Hải, hành trình ấy mới chỉ bắt đầu.

Nguồn: Báo Nhân Dân


Tin mới