Kháng sinh là nhóm thuốc quan trọng trong điều trị các bệnh nhiễm khuẩn. Tuy nhiên, hiệu quả của kháng sinh không chỉ phụ thuộc vào loại thuốc và liều dùng, mà còn bị ảnh hưởng đáng kể bởi chế độ ăn uống trong thời gian điều trị. Một số thực phẩm và đồ uống có thể làm giảm hấp thu thuốc, tăng độc tính hoặc gây tác dụng phụ không mong muốn nếu sử dụng không đúng cách.
Một số loại thực phẩm có thể liên kết với kháng sinh trong đường tiêu hóa, khiến thuốc không được hấp thu đầy đủ vào máu, làm giảm hiệu quả điều trị.
Sữa và các sản phẩm từ sữa
Sữa, phô mai, sữa chua chứa nhiều canxi và magie – các ion kim loại đa hóa trị có thể tạo phức với một số kháng sinh, đặc biệt là nhóm tetracyclines (như doxycycline) và fluoroquinolones (ciprofloxacin, levofloxacin). Khi tạo phức, thuốc không thể hấp thu qua ruột và bị đào thải ra ngoài.
Vì vậy, người bệnh nên tránh dùng sữa và chế phẩm từ sữa ít nhất 2–3 giờ trước và sau khi uống các kháng sinh thuộc những nhóm này.
Thực phẩm giàu sắt và kẽm
Thịt đỏ, gan, các loại đậu, rau xanh đậm hoặc các viên bổ sung sắt, kẽm cũng có thể làm giảm hấp thu kháng sinh theo cơ chế tương tự canxi. Khuyến cáo nên uống kháng sinh cách xa các thực phẩm hoặc viên bổ sung sắt/kẽm tối thiểu 2–3 giờ.
Thực phẩm giàu sắt ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ kháng sinh.
Rượu, bia và đồ uống có cồn
Cồn là yếu tố gây tương tác bất lợi với nhiều loại kháng sinh. Việc uống rượu bia trong thời gian dùng thuốc có thể dẫn đến:
Phản ứng ngộ độc kiểu disulfiram (đỏ bừng mặt, tim đập nhanh, buồn nôn, nôn, đau đầu, tụt huyết áp), đặc biệt khi dùng metronidazole, cefotetan, tinidazole.
Tăng độc tính cho gan, do cả cồn và kháng sinh đều được chuyển hóa qua gan.
Giảm hiệu quả điều trị, vì rượu bia làm suy giảm miễn dịch và kéo dài thời gian hồi phục.
Người bệnh nên kiêng hoàn toàn rượu bia trong suốt thời gian dùng kháng sinh và ít nhất 48–72 giờ sau liều cuối.
Nước ép bưởi chùm
Bưởi chùm chứa các hợp chất ức chế enzyme CYP3A4 – enzyme quan trọng trong chuyển hóa thuốc. Khi enzyme này bị ức chế, nồng độ kháng sinh trong máu có thể tăng cao bất thường, làm tăng nguy cơ tác dụng phụ và độc tính.
Do đó, cần tránh hoàn toàn nước ép bưởi chùm và các sản phẩm từ bưởi trong thời gian điều trị bằng kháng sinh.
Kháng sinh không chỉ tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh mà còn ảnh hưởng đến hệ vi khuẩn có lợi trong đường ruột, dễ gây rối loạn tiêu hóa.
Thực phẩm quá giàu chất xơ
Ngũ cốc nguyên hạt, rau sống, đậu… chứa nhiều chất xơ không hòa tan. Nếu ăn quá nhiều cùng lúc với việc uống thuốc, chất xơ có thể làm tăng nhu động ruột, khiến thuốc bị đào thải nhanh hơn, giảm khả năng hấp thu.
Thực phẩm cay, chua, nhiều gia vị
Ớt, tiêu, dấm, cà phê hoặc các món ăn cay nóng có thể kích thích niêm mạc dạ dày – ruột. Khi hệ tiêu hóa đang bị ảnh hưởng bởi kháng sinh, những thực phẩm này dễ gây đau bụng, đầy hơi, tiêu chảy.
Trong thời gian dùng kháng sinh, người bệnh nên ăn uống thanh đạm, dễ tiêu, chia nhỏ bữa ăn để giảm gánh nặng cho hệ tiêu hóa.
Khuyến cáo: Để kháng sinh phát huy hiệu quả tối đa và hạn chế tác dụng phụ, người bệnh cần tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ, đọc kỹ tờ hướng dẫn sử dụng thuốc và chủ động hỏi nhân viên y tế khi có thắc mắc về tương tác giữa thuốc và thực phẩm.
TH
https://suckhoedoisong.vn/khi-uong-thuoc-khang-sinh-can-kieng-nhung-thuc-pham-nao-169251216112040493.htm
Link bài gốc Lấy link
