WHO và các ngân hàng phát triển đa phương khởi động nền tảng tài trợ y tế cơ bản

Việc thực hiện đẩy mạnh tài trợ y tế trị giá 1,5 tỷ đô la Mỹ dựa theo dự án Nền tảng Đầu tư các tác động đến sức khỏe của WHO, biến cam kết ban đầu thành hiện thực hoạt động. Dự án này được ra mắt trong Hội nghị Thượng đỉnh về Hiệp ước Tài trợ Toàn cầu mới được tổ chức tại Paris, dự án sẽ cung cấp 1,5 tỷ euro ban đầu cho các nước thu nhập thấp (LIC) và thu nhập trung bình (LMIC) dưới dạng các khoản vay ưu đãi và trợ cấp để mở rộng phạm vi tiếp cận và phạm vi của các dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu, đặc biệt là đối với các nhóm dân số và cộng đồng dễ bị tổn thương và chưa được phục vụ đầy đủ nhất.

Ngân hàng Phát triển Châu Phi (AfDB), Ngân hàng Đầu tư Châu Âu (EIB), Ngân hàng Phát triển Hồi giáo (IsDB) và WHO là các thành viên sáng lập của Dự án. Vì đây là vấn đề thách thức toàn cầu, Ngân hàng Phát triển Liên Mỹ (IDB) cũng đang cân nhắc tham gia nhằm mở rộng sáng kiến ​​này sang khu vực Mỹ Latinh và Caribe. WHO sẽ hoạt động như điều phối viên chính sách của dự án, chịu trách nhiệm đảm bảo sự liên kết của các quyết định tài chính với các chiến lược y tế của quốc gia được tài trợ.

Quan hệ đối tác mang tính bước ngoặt giữa các Ngân hàng phát triển đa phương (MDB), Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình (LMIC) nhằm giải quyết nhu cầu cấp thiết về các nỗ lực phối hợp nhằm tăng cường chăm sóc sức khỏe ban đầu  ở các cộng đồng, khu vực, châu lục dễ bị tổn thương và không được phục vụ đầy đủ về nền tảng chăm sóc sức khoẻ, cơ sở vật chất y tế, không có khả năng hồi phục hay chống lại các mối đe dọa của các đại dịch như dịch Đậu mùa khỉ hay khủng hoảng khí hậu gây ra.

Dự án nhằm giải quyết nhu cầu cấp thiết về các nỗ lực phối hợp nhằm tăng cường chăm sóc sức khỏe ban đầu ở các cộng đồng, khu vực, châu lục dễ bị tổn thương

Tại cuộc họp bàn tròn cấp cao ở New York bên lề Hội nghị Thượng đỉnh Liên hợp quốc về Tương lai ở New York ngày 23/09/2024, các nguồn tài trợ mới đã được ký kết và các bên đã nhất trí rằng các đối tác sẽ ngồi lại và bắt đầu xác định nhu cầu cũng như lập kế hoạch cải thiện dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại 15 quốc gia sau:

• Burundi 

• Cộng hòa Trung Phi 

• Comoros 

• Djibouti 

• Ai Cập 

• Ethiopia 

• Gambia 

• Guinea-Bissau 

• Jordan 

• Maldives 

• Ma-rốc 

• Sénégal 

•Nam Sudan 

•Tuy-ni-di 

•Zambia

Hội nghị có sự tham dự của ba bên sáng lập nền tảng có quan hệ đối tác bao gồm: Ngân hàng Phát triển Châu Phi (AfDB), Ngân hàng Đầu tư Châu Âu (EIB) và Ngân hàng Phát triển Hồi giáo (IDB) –, WHO và các nguyên thủ quốc gia, cũng như các bộ trưởng tài chính và y tế từ Djibouti, Ai Cập và Ethiopia. Ngân hàng Phát triển Châu Á cũng tham dự cuộc họp cấp cao và công bố ý định tham gia Nền tảng Đầu tư Tác động Y tế để mở rộng sáng kiến ​​này sang các khu vực chưa được nhận tài trợ.

EIB và WHO đã ký khoản đóng góp ban đầu là 10 triệu euro để khởi động việc thực hiện các kế hoạch đầu tư này. Ngân hàng Phát triển Hồi giáo và Ngân hàng Phát triển Châu Phi đang hoàn thiện các khoản đóng góp của họ với số tiền tương tự sẽ được ký kết trong tương lai gần.

Dự án sẽ triển khai ở 15 quốc gia với giải ngân 1,5 tỷ euro

Dự án này là một phần quan trọng trong nỗ lực giải ngân 1,5 tỷ euro tiền vay ưu đãi và tài trợ để mở rộng và cải thiện các dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu ở các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình, đặc biệt là ở những cộng đồng dễ bị tổn thương nhất. Các kế hoạch đầu tư hiện đang được phát triển tại 15 quốc gia này, như một giai đoạn 1, dự kiến ​​sẽ chiếm một tỷ lệ đáng kể trong nỗ lực tài trợ đó.

Dự án hướng đến mục tiêu hợp tác chặt chẽ với các Chính phủ để phát triển các chiến lược y tế quốc gia tập trung vào chăm sóc sức khỏe ban đầu cũng như ưu tiên đáp ứng nhu cầu y tế các quốc gia thiếu vật tư và nền tảng y tế tốt. Sự kiện khởi động lần này diễn ra sau một năm khi  được công bố trong Hội nghị Thượng đỉnh về Hiệp ước Tài chính toàn cầu mới tại Paris.

Tiến sĩ Ibrahima Sy - Bộ trưởng Bộ Y tế Cộng hòa Senegal cho biết: "Điều quan trọng là phải đưa khu vực tư nhân, cộng đồng địa phương và các hình thức tài trợ khác nhau vào để thúc đẩy tiến bộ y tế. Sự tham gia của WHO, các ngân hàng phát triển đa phương và các quốc gia là rất quan trọng để hướng dẫn các khoản đầu tư từ Nền tảng này nhằm cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu và phát triển năng lực tự sản xuất vắc-xin tại các quốc gia được nhận tài trợ".

Tiến sĩ Jane Ruth Aceng - Bộ trưởng Bộ Y tế Uganda cho biết, "Tôi rất vui vì WHO đã đưa ra dự ấn rất quan trọng này. Tất cả các vấn đề của chúng ta thực sự đều dựa trên nền tảng chăm sóc sức khỏe ban đầu, cho dù đó là dịch bệnh bùng phát, cho dù đó là tiếp cận dịch vụ y tế, mọi thứ đều ở cấp độ nền tảng chăm sóc sức khỏe ban đầu, và các bệnh tật của chúng ta bắt đầu từ đó và kết thúc ở đó."

Tiến sĩ Tedros Adhanom Ghebreyesus - Tổng giám đốc WHO cho biết: "Chăm sóc sức khỏe ban đầu là cách công bằng nhất, hiệu quả về chi phí và toàn diện nhất để cải thiện sức khỏe và hạnh phúc, giúp mọi người luôn khỏe mạnh, ngăn ngừa bệnh tật và phát hiện các đợt bùng phát ở giai đoạn sớm nhất". "Nền tảng đầu tư tác động đến sức khỏe sẽ là nguồn tài chính mới quan trọng để xây dựng dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu có khả năng chống chịu với khí hậu và khủng hoảng ở một số quốc gia cần dịch vụ này nhất. WHO cảm ơn các ngân hàng phát triển đa phương vì sự hợp tác của họ và chúng tôi cam kết hợp tác chặt chẽ với các quốc gia để đưa các khoản tiền này vào hoạt động và bắt đầu tạo ra sự khác biệt trong cộng đồng mà chúng tôi phục vụ".

Nadia Calviño - Chủ tịch Ngân hàng Đầu tư Châu Âu, cho biết: "Một năm trước, chúng tôi đã ra mắt Nền tảng Đầu tư Tác động đến Sức khỏe và hôm nay chúng tôi đang thực hiện các bước tiếp theo với sự đóng góp của mình để giúp các quốc gia phát triển các kế hoạch đầu tư phù hợp. Hỗ trợ các dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu là nền tảng của các cộng đồng vững mạnh. Hợp tác chặt chẽ với các Ngân hàng Phát triển Đa phương và các quốc gia đối tác, dưới sự hướng dẫn của chuyên môn của Tổ chức Y tế Thế giới, chúng tôi đang tạo ra sự khác biệt".

"An ninh y tế của thế giới chỉ mạnh bằng phần yếu nhất của nó, và các quỹ mới được công bố hôm nay sẽ giúp các quốc gia cải thiện chăm sóc sức khỏe ban đầu, điều này rất quan trọng để ngăn chặn các đợt bùng phát dịch bệnh ngay từ đầu", Jutta Urpilainen, Ủy viên châu Âu về quan hệ đối tác quốc tế cho biết. "Ngoài các quỹ, Dự án sẽ tăng cường quan hệ đối tác giữa các quốc gia và các nhà tài trợ để đảm bảo các quỹ được đầu tư hiệu quả".

Dự án đặt kỳ vọng phát triển năng lực tự sản xuất vắc-xin tại các quốc gia được nhận tài trợ

Trước đại dịch COVID-19, WHO ước tính rằng để đạt được các mục tiêu phát triển bền vững liên quan đến sức khỏe, các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình thấp cần tăng đáng kể chi tiêu cho y tế và cần thêm 371 tỷ đô la Mỹ hàng năm cộng lại vào năm 2030. Nguồn tài trợ này sẽ cho phép người dân tiếp cận các dịch vụ y tế, đóng góp vào việc xây dựng các cơ sở mới và đào tạo và bố trí nhân viên y tế đến nơi họ cần. Người ta cũng ước tính rằng việc chuẩn bị cho các đại dịch trong tương lai sẽ cần đầu tư theo thứ tự 31,1 tỷ đô la Mỹ hàng năm. Khoảng một phần ba trong tổng số đó sẽ phải đến từ nguồn tài trợ quốc tế.

Nền tảng mới này dựa trên kinh nghiệm thu được thông qua hợp tác giữa các quốc gia, các tổ chức đa phương và các ngân hàng phát triển đã chứng minh được hiệu quả trong đại dịch. Ví dụ, WHO, EIB và Ủy ban Châu Âu đã hỗ trợ Angola, Ethiopia và Rwanda trong việc củng cố hệ thống y tế của họ. Ban đầu được triển khai như các chương trình độc lập hoặc như một phần trong phản ứng của các quốc gia đối với COVID-19, các can thiệp này đã huy động hỗ trợ kỹ thuật, tài trợ và đầu tư với các điều khoản có lợi để xây dựng hoặc triển khai các can thiệp liên quan đến chăm sóc sức khỏe ban đầu.  

Theo WHO

Phương Lan T.H